PENGERTIAN HAM

DEFINISI HAK ASASI MANUSIA

            Perkataan “al-Haq” telah di ulang banyak kali di dalam Al-Quran. Firman Allah s.w.t dalam surah an-Nisaa’ ayat 155 :

$yJÎ6sù NÍkÅÕø)tR óOßgs)»sV‹ÏiB NÏd̍øÿä.ur ÏM»tƒ$t«Î/ «!$# ãNÎgÎ=÷Fs%ur uä!$uŠÎ;/RF{$# ÎŽötóÎ/ 9d,ym óOÎgÏ9öqs%ur $oYç/qè=è% 7#ù=äî 4 [1]

Maksudnya:

“Dan mereka pula membunuh nabi-nabi dengan tiada satu alasan yang benar”[2]

           

Dalam surah al-Maaidah ayat 48 :

!$uZø9t“Rr&ur y7ø‹s9Î) |=»tGÅ3ø9$# Èd,ysø9$$Î/ $]%Ïd‰|ÁãB $yJÏj9 šú÷üt/ Ïm÷ƒy‰tƒ z`ÏB É=»tGÅ6ø9$# $·YÏJø‹ygãBur Ïmø‹n=tã ( [3]

Maksudnya:

“Dan kami turunkan kepada kamu(wahai Muhammad) Kitab (al- quran) dengan membawa kebenaran”[4]

Dalam surah al-Baqarah ayat 241 :

ÏM»s)¯=sÜßJù=Ï9ur 7ì»tFtB Å$râ÷êyJø9$$Î/ ( $ˆ)ym ’n?tã šúüÉ)­GßJø9$# ÇËÍÊÈ [5] 

Maksudnya:

“Dan isteri-isteri yang diceraikan berhak mendapata muta’h(pemberian sagu hati) dengan cara yang patut, sebagai satu tanggungjawab yang wajib keatas orang yang bertaqwa”[6]     

            Daripada terjemahan ayat-ayat tersebut, menunjukkan perkataan “hak” diberi beberapa erti antaranya benar, kebenaran, tanggungjawab wajib, berhak dan adil.

           

            Rights memberi erti betul, lurus, sesuai, sebenar, adil, kanan, tegak, betul, teratur, lebih afdhal atau munasabah, hak, arah, sempurna, sera merta, segera (Al-Mawarid : 1998)

           

            Dalam Bahasa Arab, Hak diungkapkan dengan perkataan haqq yang bermaksud “kebenaran”. Perkataan haqq berasal daripada perkataan haqqa kerana dalam konteks penggunaan ayat tertentu ia bererti “sesuatu yang tetap” atau “tuntutan”.

                        Sarjana Barat pula menerangkan konsep kebebasan dan hak dalam pelbagai maksud. Umpamanya, S.J Stoljar dalam bukunya, An analysis of right menerangkan bahawa hak dan kebebasan sebagai dua perkara saling berkaitan antara satu sama lain. Katanya, kebebasan ditakrifkan sebagai hak untuk melakukan sesuatu tindakan tanpa dihukum atau menanggung liability.[7]

           

            Sementara John Salmond dalam bukunya, Jurispudence pula menerangkan bahawa hak dan kebebasan berdasarkan konteks perundangan iaitu hak sebagai satu bentuk kepentingan yang diiktiraf serta dilindungi undang-undang.[8]

            Dalam Kamus Dewan, perkataan ‘ hak asasi manusia’ tidak ada dinyatakan dalam satu bentuk kosa kata. Perkataan-perkataan tersebut hanya diletakkan secara berasingan iaitu kepada tiga perkataan. Perkataan ‘hak’ diertikan sebagai ‘kuasa’ atau ‘kepunyaan’. Ia juga dieertikan sebagai ‘kebenaran’. Perkataan ‘asasi’ pula di maksudkan sebagai ‘menjadi dasar’ ataupun ‘yang menjadi pokok’, berasal dari perkataan ‘asas’ yang bermaksud ‘alas’, ‘dasar’, ‘tapak’ atau ‘sesuatu yang menjadi sandaran’. Untuk perkataan ‘manusia’, ia diistilahkan dalam Kamus Dewan sebagai ‘makhluk yang mempunyai akal budi’, ‘insan’, ataupun ‘orang’(Noresah Baharom 2007 : 82, 500&997). Melalui gabungan ketiga-tiga perkataan tersebut, secara umumnya hak asasi manusia boleh difahami sebagai ‘kuasa asas yang dimiliki oleh setiap individu berdasarkan kelebihan masing-masing yang bertujuan memastikan dirinya berpeluang mendapat kehidupan yang lebih baik dan saksama.

Mengikut catatan sejarah, hak asasi mula diperkenalkan pada zaman tamadun Greek. Bagaimana pun, bukti itu tidak lengkap dan memerlukan kajian dan penyelidikan bagi mengenal pasti sejarah awal hak asasi. Bukti tahun yang menunjukkan tamadun Greek sebagai pelopor hak asasi boleh dilihat pada Bandar Greek seperti Isogolia yang bermaksud kebebasan bercakap, Isonomia bererti hak menghormati.[9]

---

[1] al-Quran, An-Nisaa’ 4:155.

[2] Semua terjemahan ayat al-Quran dalam tulisan ini berdasarkan Al-Quran Mushaf Malaysia Dan Terjemahan,edisi keenam, Shah Alam, Selangor : Yayasan Restu ,(2011).

[3] al-Quran, Al-Maaidah 5:48.

[4] Semua terjemahan ayat al-Quran dalam tulisan ini berdasarkan Al-Quran Mushaf Malaysia Dan Terjemahan,edisi keenam, Shah Alam, Selangor : Yayasan Restu ,(2011).

[5] al-Quran, Al-Baqarah’ 2:241.

[6] Semua terjemahan ayat al-Quran dalam tulisan ini berdasarkan Al-Quran Mushaf Malaysia Dan Terjemahan,edisi keenam, Shah Alam, Selangor : Yayasan Restu ,(2011).

[7] Jaafar Salleh (2010), Islam melindungi hak-hak asasi manusia sejagat, hlmn: 9

[8] Ibid, hlmn:9

[9] Ibid, hlmn:10